Bekijk de documentaire op NPO Start hier
In De Thuiskomst wil ik het achtste gebod ‘Gij zult niet stelen’ actualiseren, urgentie geven en toepassen op mijn persoonlijk bestaan als documentairemaker. In mijn vak als documentairemaker heb ik tussen 1989 en 2023, volgens eigen berekening, 714.298 km gevlogen. Dat is 17,8 keer rondom de aarde . En waarschijnlijk ben ik nog wat vergeten.
Nu het belang van de ecologische voetafdruk gemeengoed is geworden en we ons afvragen hoe we ons leven in relatie tot de planeet anders kunnen inrichten, moet ik me afvragen of mijn werk deze ecologische voetafdruk waard is geweest. En of het vanaf nu anders kan. Want als documentairemaker ‘steel’ je immers ook – soms van de mensen bij wie je per slot van rekening langsgaat om iets op te halen, maar altijd van de aarde.
Dat impliceert dat ik voor het maken van deze film niet zelf wil ‘stelen’, geen ecologische voetafdruk wil achterlaten. Geen vliegtuigen, geen hotels, geen restaurants. Daarom heb ik het principe van recycling van beeldmateriaal als uitgangspunt genomen voor de vertelstructuur van de gehele documentaire. Bestaand materiaal wordt geordend tot een beeldessay.
De keuze voor het specifieke te recyclen materiaal is ook van belang: het betreft beeldmateriaal dat overwegend is gemaakt door mensen ter plaatse – er is dus geen kerosine verbruikt om dit materiaal te verkrijgen. De uitleg van deze werkwijze maakt vanzelfsprekend deel uit van de documentaire.
Het beeldmateriaal dat ik wil hergebruiken, is grotendeels afkomstig uit ‘videobrieven’ die ik de afgelopen tien jaar heb geproduceerd (eerst voor De Correspondent, later voor HUMAN).* Deze videobrieven geven me nu de mogelijkheid om het onderwerp en uitgangspunt – het gebod ‘Gij zult niet stelen’ – ook te vertalen naar het maakproces van dit documentaire-essay.
The Homecoming
In The Homecoming, I aim to update the eighth commandment—"Thou shalt not steal"—giving it relevance and urgency while applying it to my personal existence as a documentary filmmaker. Between 1989 and 2023, in my profession as a documentary filmmaker, I have flown a total of 714,298 kilometers, according to my own calculations. That amounts to 17.8 times around the Earth. And I have probably forgotten a few flights.
Now that the importance of our ecological footprint has become common knowledge and we are questioning how to reshape our lives in relation to the planet, I must ask myself whether my work has been worth this ecological cost. And whether things can be done differently from now on. Because as a documentary maker, you "steal" as well—sometimes from the people you visit to collect material, but always from the Earth.
This means that in making this film, I do not want to "steal"; I do not want to leave an ecological footprint. No airplanes, no hotels, no restaurants. That is why I have taken the principle of recycling footage as the foundation for the narrative structure of the entire documentary. Existing material is arranged into a visual essay.
The choice of which material to recycle is also crucial: the footage has largely been created by people on location—meaning no kerosene was burned to obtain it. Explaining this approach is, naturally, an integral part of the documentary.
The footage I intend to reuse comes mostly from "video letters" I have produced over the past ten years (initially for De Correspondent, later for HUMAN). These video letters now allow me to extend the subject and premise—the commandment "Thou shalt not steal"—to the very process of making this documentary essay.
VPRO Diogenes 1995 Rwanda (fragment):
I started working for the renowned TV documentary program Diogenes in 1995. The first short documentary I did was a portrait of the most notorious gang leader/narco trafficker Beato Salu, in a favela in Rio de Janeiro. Beato Salu was killed three months later. He must have known it was coming; I always think that was the only reason he agreed to talk to me.
With Beato Salu, 1995
1996: with Sir Wilfred Thesiger, the last of the great explorers, director of photography Stef Tijdink, and sound engineer Wib Nelisse.
With Beppe Grillo, Italy 2017, interpreter and director Christine Pawlata and Benny Jansen, sound engineer.
With legendary investor Jim Rogers
In 2013, I wrote the series "SPEECHES" for VPRO. The idea was to present famous speeches and find stories about the impact they still have on today's lives. In 2015, I directed three episodes: on Lech Walesa; on Salman Rushdie and on the emotional speech of Rosaria Schifani, at the funeral of her husband Vito, murdered by the mafia in the attack on Giovanni Falcone in 1992.
with Lech Walesa
Rosaria Schifani
